دانه کتان یا تخم کتان یکی از قدیمی‌ترین محصولات زراعی تولید بشر است که کشت آن به ۶۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. یکی از ویژگی‌های تخم کتان که آن را از محصولات دیگر متمایز می‌کند، قابلیت آن در تنظیم تعادل هورمونی بدن است. این قابلیت تخم کتان ناشی از آنتی‌اکسیدان لیگنان موجود در آن است چراکه تخم کتان بهترین منبع این ماده مفید به شمار می‌رود.

پس اگر شما هم از مشکلات هورمونی رنج می‌برید، در ادامه همراه ما باشید و با خواص بی‌نظیر تخم کتان برای تعادل هورمون ها آشنا شوید. البته این محصول خواص دیگری هم دارد که در ادامه به مهمترین آنها می‌پردازیم. همراه وبلاگ بارجیل باشید.

مزایای تخم کتان برای سلامتی

فواید بذر کتان برای سلامتی از این واقعیت ناشی می‌شود که سرشار از فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 و همچنین فیتوکمیکال‌هایی به نام لیگنان است. یک قاشق غذاخوری (7 گرم) دانه کتان آسیاب شده حاوی 2 گرم اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه (شامل امگا 3)، 2 گرم فیبر غذایی و 37 کالری است. بذر کتان با طعم ملایم، آجیلی و بافت ترد خود، یک ماده همه کاره است که می‌تواند طعم و بافت هر دستور غذایی را بهبود بخشد. در ضمن، بذر کتان با داشتن مقادیر بسیار زیادی مواد مغذی مانند امگا 3، فیبر، منگنز، سلنیوم، فسفر، منیزیم، ویتامین B1 و B6، پروتئین، آهن، روی، پتاسیم، مس و زینک، جزو منابع آجیلی سوپرفودها محسوب می‌شود.

شاید به این فکر کنید که تخم کتان را در کجا به کار ببرید؟ یکی از راه‌های ساده استفاده از این دانه، مخلوط کردن آن با اسموتی صبحگاهی است. همچنین یک افزودنی عالی برای خمیر پنکیک، همبرگرهای خانگی و حتی مخلوط جو دوسر است. پس به سادگی می‌توانید این دانه را در غذاهای خود مخلوط کنید و لذت ببرید. طبق عنوان اصلی این مقاله، ابتدا به فواید تخم کتان برای مشکلات هورمونی می‌پردازیم، سپس مزایای دیگر آن را ذکر می‌کنیم:

1. تاثیر تخم کتان بر قاعدگی

طبق یک پژوهش که در سال 2007 منتشر شد، نشان دادند که بذر کتان ممکن است بر سندرم تخمدان پلی کیستیک تاثیر بگذارد. زیرا سطح آندروژن و هیرسوتیسم را کاهش می‌دهد. لازم به ذکر است که این سندرم یکی از اختلالات غدد درون ریز است که در زنان در سنین باروری دیده می‌شود و اغلب با علائم و مشکلات سلامتی خاصی مانند، پرمویی، یائسگی و چاقی همراه است. اما اگر شما هم دچار این مشکلات هستید، می‌توانید از فواید تخم کتان بهره ببرید.

2. خواص تخم کتان بر تنبلی تخمدان و تخمدان پلی کیستیک

بهترین راه برای شروع مبارزه با تخمدان پلی کیستیک رژیم غذایی است. در این میان آسان ترین، ارزان‌ترین و مفیدترین مکمل برای این منظور، دانه کتان است. فیبر، امگا 3، اسیدهای آمینه و لیگنان های موجود در آن می‌توانند برای حفظ تعادل بدن به خوبی عمل کنند.

3. دانه کتان و یائسگی

از آنجایی که دانه کتان عملکرد استروژن را تقلید می‌کند، می‌تواند علائم پیش از یائسگی مانند سردرد، مشکلات خواب، حساسیت سینه‌ها، اضطراب، کاهش میل جنسی و خونریزی شدید را بهبود بخشد. زیرا به تعادل هورمون‌ها کمک می‌کند.

اگر زنان یائسه حدود 30 گرم بذر کتان را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانند، بر نحوه استفاده بدن آنها از استروژن اثر می‌گذارد. با توجه به خاصیت تنظیم استروژن در تخم کتان، در برخی موارد استفاده از آن را می‌توان جایگزین یا مکمل هورمون‌درمانی قرار داد. این قابلیت تخم کتان در تنظیم استروژن باعث شده است که آن هم در کنار انواع آجیل برای جلوگیری از پوکی استخوان قرار داده شود. چنانچه شما یا یکی از نزدیکان‌تان در دوران یائسگی هستید، بهتر است که این آجیل مخلوط جذاب سرشار از کلسیم را سفارش دهید و از پوکی استخوان جلوگیری کنید.

4. تاثیر تخم کتان بر نازایی

علت اصلی ناباروری در زنان، عدم تعادل هورمونی است که با روش‌های هورمون درمانی حل می‌شود. بذر کتان سرشار از استروژن است و می‌تواند به تعادل هورمون‌ها و از بین بردن کیست‌های تخمدان کمک کند. مصرف دانه‌های خوراکی مخصوصا دانه کتان علاوه بر کاهش کیست تخمدان، در کاهش هورمون‌های مردانه نیز موثر است. مصرف این ماده باعث کاهش قابل توجه هورمون تستوسترون در افراد مبتلا به کیست تخمدان می‌شود، بنابراین می‌تواند باعث بهبود باروری زنان شود.

5. فیبر زیاد و کربوهیدرات کم

تخم کتان حاوی مقادیر بالایی از فیبر محلول در آب است. این نوع فیبر از تخلیه سریع غذا از معده به روده کوچک جلوگیری کرده و علاوه بر افزایش جذب مواد مغذی از غذا، احساس سیری را طولانی‌تر می‌کند. این نوع فیبر قابل هضم نیست و کالری آن جذب بدن نمی‌شود. به‌علاوه، تخم کتان حاوی فیبر غیرقابل‌حل در آب است که قابلیت پاکسازی دستگاه گوارش، کاهش چربی و کاهش هوس شیرینی‌ها را به‌همراه دارد.

6. اسید چرب امگا-۳ فراوان

اسیدهای چرب امگا-۳ انواع گوناگونی دارند که برخی از آنها فقط از پروتئین‌های حیوانی به‌خصوص ماهی قابل تامین است. با این وجود، تخم کتان نوعی اسید چرب امگا-۳ با نام اسید آلفا لینولئیک را شامل می‌شود که از قابلیت کاهش خطر گرفتگی عروق قلب و فشار خون بالا، بهبود عملکرد پلاکت‌ها، کاهش التهاب و کاهش بی‌نظمی ضربان قلب برخوردار است.

7. کمک به سلامت پوست و مو

اکثر ما درباره شادابی و سلامت پوست با مغزهای آجیلی شنیده‌ایم، اما جالب است بدانید که تخم کتان تاثیر زیادی در زیبایی مو و پوست دارد. تخم کتان با تقویت مو، آن را در مقابل آسیب مقاوم کرده و ظاهر مو را نیز براق‌تر می‌کند. امگا-۳ و ویتامین‌های گروه B در تخم کتان با کاهش خشکی پوست شادابی آن را افزایش می‌دهند. پس اگر می‌خواهید موی سالم و پوستی شاداب داشته باشید، همین حالا مخلوط آجیل پوست و مو بارجیل را خریداری کنید.

8. کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید

مصرف تخم کتان با افزایش چربی دفع‌شده از دستگاه گوارش، به‌صورت طبیعی سطح کلسترول و چربی‌های خون را کاهش می‌دهد. فیبر محلول در آب موجود در تخم کتان با به دام انداختن چربی و کلسترول غذا، از جذب آن در جریان خون جلوگیری می‌کند.

9. کمک به کنترل بیماری دیابت

یکی از مزایای شناخته‌شده‌ تخم کتان، قابلیت آن در جلوگیری از جهش ناگهانی سطح قند خون است که ابزاری مفید در کنترل دیابت محسوب می‌شود. افراد دچار دیابت می‌توانند با مصرف منظم تخم کتان، میزان قند خون ناشتای خود را کاهش دهند. تخم کتان همچنین میزان حساسیت انسولین در افرادی که با گلوکز سازگاری ندارند را بالا می‌برد.

10. آنتی‌اکسیدان بالا (به‌ویژه لیگنان)

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، تخم کتان معمولا با آنتی اکسیدان بالای آن شناخته می‌شود. یکی از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن، لیگنان است که علاوه بر مزایایی متداول از قبیل ضدپیری و ضدآسیب به سلول‌ها، از قابلیت تنظیم تعادل هورمونی نیز برخوردار است. عادت‌های ناسالم در زندگی مانند مصرف سیگار، اضافه وزن و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تاثیر منفی بر سطح لیگنان موجود در بدن دارند. از این رو مصرف غذاهای سرشار از این ماده بسیار توصیه می‌شود.

11. کمک به تنظیم فشار خون

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تخم کتان از قابلیت کاهش فشار خون از هر دو نوع سیستولی و دیاستولی برخوردار است. اگر از فشار خون بالا رنج می‌برید، پیشنهاد می‌شود با اضافه کردن تخم کتان به دانه‌های خوراکی که هر روز باید مصرف کنید، از مزایای آن برای تنظیم فشار خون بهره ببرید.

12. تقویت دستگاه گوارش

امگا-۳ موجود در تخم کتان با کاهش التهاب در دستگاه گوارش از دیواره داخلی آن محافظت می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف تخم کتان برای افراد دچار بیماری‌های دستگاه گوارش، بسیار مفید است. از سوی دیگر، فیبر موجود در تخم کتان، غذای باکتری‌های مفید موجود در دستگاه گوارش محسوب می‌شود و می‌تواند عملکرد آنها را تقویت کند. در مجموع، هر دو نوع از فیبر یعنی قابل حل و غیر قابل حل در آب، با افزایش حجم مدفوع و دفع سموم از دستگاه گوارش در افزایش سلامت این بخش اساسی از بدن مفید هستند.

13. کاهش خطر ابتلا به سرطان

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تخم کتان در کاهش خطر ابتلا به انواعی از سرطان از جمله سرطان سینه، پروستات، تخمدان و روده بزرگ مفید است. علت این قابلیت تخم کتان، انواع آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر موجود در آن است.

14. کمک به کاهش وزن

اما در آخر نوبت به کاهش وزن با تخم کتان می‌رسد. افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، دل‌شان می‌خواهد که هر چه سریع‌تر به وزن ایده‌آل خود برسند. اگر شما هم جزو این افراد هستید، از مصرف تخم کتان غافل نشوید. چربی‌های مفید و فیبر فراوان موجود در تخم کتان، می‌توانند حس سیری را طولانی‌تر کرده و میزان غذای دریافتی را کاهش دهند. به‌علاوه، در افرادی که علت اضافه وزن آنها از مشکلات هورمونی سرچشمه می‌گیرد، استفاده از تخم کتان بسیار توصیه می‌شود.

نحوه مصرف تخم کتان و نگهداری از آن

بهترین روش بهره‌گیری از فواید تخم کتان، مصرف آن به‌صورت خیس‌شده و جوانه‌زده است. خیس کردن آن به‌مدت ۱۰ دقیقه در آب گرم یا ۲ ساعت در آب سرد می‌تواند با از بین بردن اسید فیتیک، قابلیت جذب مواد مفید موجود در آن را افزایش دهد. راه دیگر افزایش فواید تخم کتان، آسیاب کردن آن است تا توانایی بدن در جذب مواد مفید موجود در آن افزایش یابد. در این صورت بهتر است تخم کتان را قبل از مصرف آسیاب نمایید. بهره بردن از خواص فیبر موجود در تخم کتان، با مصرف آب و مایعات زیاد به همراه آن میسر می‌شود.

روش‌های مختلفی دیگری جهت افزودن تخم کتان به رژیم غذایی وجود دارند. تخم کتان و سایر آجیل و مغزها را می‌توانید از فروشگاه اینترنتی بارجیل تهیه کنید و به کیک و شیرینی خانگی اضافه نمود. خیس کردن تخم کتان به مدت یک روز منجر به لعاب دادن آن می‌شود. لعاب تخم کتان را می‌توان به‌همراه آن به بسیاری از غذاها و اسموتی‌ها اضافه نمود. تخم کتان بسیار مقاوم بوده و می‌توان برای یک سال آن را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری کرد.

سوالات رایج درباره خواص دانه کتان

1. نحوه مصرف تخم کتان چگونه است؟

دانه کتان را می‌توانید به همراه آب، در سالاد و اسموتی و به صورت پودر شده در انواع غذاها مصرف کنید.

2. فواید تخم کتان برای سلامتی چیست؟

درمان مشکلات قاعدگی، مشکلات تخمدان، یائسگی، مشکلات گوارش، کاهش ابتلا به سرطان، کمک به کاهش وزن و کمک به شادابی پوست و مو، از مهمترین فواید تخم کتان محسوب می‌شوند.

منابع: avivaromm | talidavoinea | ncbi.nlm